Zihnimizde Tamamlanmayan Hikayeler
- Burçak Kurtcan
- 22 Eki 2023
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 4 Kas 2023
Heyecanla izlediğiniz dizinin aniden sona erdiği bir anı düşünün, sınavda çözmek üzere olduğunuz soruyu çözemediğiniz ve zamanın tükendiği bir anda kendinizi hayal edin. Belki de bir ilişki, hala tam olarak sonlanmamış, yarım kalmış. Tüm bu deneyimler neden aklımızı meşgul edip durur? Neden bu tür durumlar, bizim üzerimizde bu kadar etkili olur? İşte bu soruların cevapları Zeigarnik etkisinde yatıyor. Hadi, bu ilginç olguyu daha yakından inceleyelim.
Zeigarnik etkisi, beynin tamamlanmamış veya yarıda kesilmiş görevleri, tamamlanmış olanlardan daha iyi hatırladığı ilginç bir psikolojik olguyu temsil eder. Bu ilginç etki, 1920'li yıllarda Sovyet psikolog ve psikiyatr Bluma Zeigarnik tarafından keşfedildiğinden dolayı bu ismi almıştır.
Zeigarnik etkisinin günlük yaşamımızdaki önemini anlamanız için bu kavramın nasıl keşfedildiğine dikkat çekmek istiyorum. Zeigarnik ve meslektaşları bir restoranda yemek yediklerinde, Bluma Zeigarnik'in ilgisini çeken ilginç bir olay yaşanır. Garson, siparişleri alırken not tutmaz, ancak tüm siparişleri hatasız bir şekilde getirir. Zeigarnik, bu başarının arkasındaki sırrı sorduğunda, garson siparişleri aldıktan sonra bunları hafızasında tuttuğunu ve siparişlerin servis edilmesinden sonra bu bilgileri silme yeteneğine sahip olduğunu açıklar. Bu basit gözlem, Zeigarnik etkisinin temelini oluşturur. Daha sonra yapılan deneyler, katılımcıların yarıda kesilen görevleri, tamamladıkları görevlere göre yaklaşık %90 daha fazla hatırladığını gösterir, bu da Zeigarnik etkisinin gücünü vurgular.
Günlük yaşantımızın yanı sıra romantik ilişkilerimizde de Zeigarnik etkisini gözlemlemek mümkün. Özellikle flört aşamasında veya bir ilişki içindeyken, ilişkiniz aniden ve sizin kontrolünüz dışında sonlanırsa, bu deneyim zihninizde sürekli olarak tekrarlanır ve anılarınız bir süre boyunca taze kalır. Ancak bu durumda zaman faktörü devreye girer ve zamanla bu etki zayıflar. Zaman, bu tür anıları bastırır ve duygusal olarak daha fazla etkilenmemizi önler, sonunda ise duyarsızlaşırız. Zeigarnik etkisi bu duyarsızlaşma sürecini uzatabilmektedir. Bu durum genellikle terk edilen tarafta görülmektedir çünkü terk eden taraf için ilişki tamamlanmış olarak algılansa da terk edilen kişi için yarım kalmış olacaktır (Gottman, 2012).
Aynı şekilde, bir ilişki devam ederken yaşadığımız sorunları görmezden gelip çözüme kavuşturmadığımızda, bu sorunlar zihnimizi meşgul etmeye devam eder. Bu nedenle sağlıklı bir ilişki kurabilmek için sorunları görmezden gelmek yerine onları çözüme kavuşturmanın önemli olduğunu söyleyebiliriz.
Sonuç olarak, Zeigarnik etkisi hayatımızın ayrılmaz bir parçasıdır ve bu etkiyi anladıkça, daha sağlıklı ve bilinçli ilişkiler kurma yolunda ilerleyebiliriz. Tamamlanmamış hikayeler ve deneyimler, bizi daha fazla öğrenmeye ve büyümeye teşvik eder. Umuyorum ki bu kavramı anlamak, hayatınızı daha derin bir şekilde anlamanıza ve daha anlamlı ilişkiler geliştirmenize yardımcı olur.
Sevgiyle kalın.
Kaynakça:
コメント